663 yıllık Kırkpınar yağlı güreşlerinde meydana 41 yıl ses veren Şükrü Kayabaş’tan baş cazgırlığı devralan Emin Ger, yaz sıcaklarında 12 saat boyunca güreş meydanını attığı naralarla, söylediği manilerle nasıl canlı tuttuğunu anlattı.
HER YERDE “BEN CAZGIRIM” DEMEK KOLAY OLMUYOR
Ger, pehlivanken cazgırlığa transfer olmuş. Tabi ben pehlivanım ile ben cazgırım demenin karşılığı her yerde birebir olmuyor. Cazgır, sözü yağlı güreşlerde, duyuran, konuşan manasına gelirken vakitle ‘sözleriyle ortalığı karıştıran’ manasını da kazanınca, Anadolu’da yağlı güreş geleneği olmayan yerlerde ya da metropollerde mesleğin nedir sorusu sorulunca zorlanmış, “Yiğit namıyla anılır. Cazgırı açıklamak zoruma gidiyor. Cazgırım deyince şaşırana açıklayıp, spikerim, sunucuyum” diyorum
Geçtiğimiz yıllarda hayatını kaybeden yağlı güreşlerin efsane cazgırlarından Pele Mehmet lakaplı Mehmet Tipe ve Şükrü Kayabaş ile uzun yıllar birlikte çalışıp onlardan meslek hakkında pek çok şey öğrendiğini söyleyen Ger’in pehlivanlıktan cazgırlığa geçişiyse tesadüfen olmuş.
PEHLİVANLIKTAN CAZGIRLIĞA
Hikaye şöyle:
Diğer taraftan güreş topluluğundan da kopmadım, izliyorum, arkadaşlarım var. 2011’de Serik, Gebiz’e , şu an güreşlerde hakemlik yapan Seyfullah Korkmaz’a gittik. Mangal yapıyoruz, karşı tarafta birilerine seslerini duyuramıyorlar. Ben birden seslenince, uzaktakiler duydu. Seyfullah Korkmaz, dedi “seni cazgır yapacağım”. “Olmaz” diyorum, gümüş dükkânım, ikramlık eşya dükkanım var, işim başımdan aşkın. Tamam desem cazgır değildim, onunla iddialaşınca beni cazgır yaptı. Cazgırlık dokümanı aldım ve başladım.
GÜREŞE HEM SEYİRCİYİ HEM PEHLİVANLARI HAZIRLAMAK ONLARIN İŞİ
Sesinin rengi ve sunumuyla kısa müddette er meydanlarının sevilen ve aranan cazgırları ortasına giren Ger, cazgırın sunumu ile hem seyirciyi hem de pehlivanı güreşe hazırladığını, kendisinin de pehlivanlık geçmişi olmasından ötürü pehlivanların güreş psikolojisini bilmesinin ona mesleğinde avantaj sağladığını söylüyor. Güneş doğarken meydana birinci gelen ve güneş batarken meydandan en son ayrılan kişi olan cazgırın seyirciyle ve o günkü güreşle birinci bağlantısını kurduğu yer başlangıç sunumu. Sonrasını Ger şöyle anlatıyor: “Sonra başpehlivanların kura çekimleri kıymetli, en kıymetlisi de başpehlivanın final güreşi. O yörenin pehlivanı finale kaldıysa ya da seyircinin gönlünde taht kuran bir durumu varsa rakibi de azılıysa orada bizim manilerimiz çok kıymetli.
Güreşçiyi de güreşe hazırlamak için ön hazırlığı bizim maniler yapıyor Allah Allah salavatı ile güreşçi peşrev çekiyor. Peşrev ve güreş, güreş ortasında da hoş oyunlar oluyor, o esnada ben onu hissediyorum, bir alkış manisi daha söylüyorum. Duruma nazaran bazen öğüt veren bazen içinde mizah olan maniler. Bazen milliyetçi ve dini hislerle inanca sesleniyorum. Güreş yorgunlukla monotonlaştıysa, davulun ritmi ile bir mani söylüyorum, seyircinin alkışı ile çabucak değişik bir hava oluşuyor. Orası bir şenlik. Oradaki şenlik davul sesi zurna sesi, cazgırın narası, pehlivanın nidası. Şenliğin modülleri bir ortaya geliyor, 12 saat seyirciyi, pehlivanı ortamı canlı tutuyoruz”
ANTALYA’DA FUTBOLDAN ÇOK GÜREŞ İZLENİR
“Antalya seyircisi güreş ile yatar kalkar. Kumluca’ya gidin rastgele bir mahalle kahvesine oturun, orada 100 muhabbet varsa 95’i güreş ile ilgilidir, Orhan Okulu şunu yendi, Ali Gürbüz şununla güreşti, İsmail Balaban şununla eşleşti üzere. Edirne’ye cebinde bilet parası olmaz, borç harç bulur masraf, orada konaklayacak yeri olmaz, Selimiye Cami’de uyur, gelir o güreşi izler. Dünyanın en âlâ futbolcusu oraya gitsin maç yapsın, bin kişi olur, lakin en makûs güreş idmanında 2 bin kişi olur. Ve futboldan farklı olarak güreş seyircisi küfretmez, şiddete başvurmaz.”
PEHLİVAN MANİLERİ ARTIK YALNIZCA FİNALİSTLERE SAKLANIYOR
Yüzyıllardır er meydanının seyircisinin güreşe olan tutkusu birebir kalsa da değişen şeyler de olmuş. Evvelce her pehlivan, meydana çıkmadan evvel cazgır, o pehlivanı geçmişi ile tanıtan ve yıllar geçse de o pehlivanın ismiyle bir arada anılan bir mani söylerken günümüzde 800 pehlivanın güreştiği tertiplerde her pehlivan için mani söylenilmesi mühlet yetmeyeceği için bırakılmış. Pehlivan manileri finalde güreşen pehlivanlarla sınırlanmış.
İKİ YABANCI LİSAN KONUŞAN CAZGIR
Organizasyonların bittiği kış aylarında spor yapan ve bol bol güreşen Ger, önümüzdeki sene Kırkpınar güreşlerinde, kıymetli anlarda bildiği İngilizce ve Almanca lisanlarında de cazgırlık yaparak meydana gelen yabancı seyirciler, turistlerin de güreşin heyecanlı atmosferine daha fazla iştirakini sağlamayı düşünüyor.