Ege Üniversitesi (EÜ) Etnografya Müzesi, Anadolu ve Balkan yörelerinin maddi ve manevi kültürel değerlerini ziyaretçileriyle buluşturmaya devam ediyor. Etnografik özellikler taşıyan 3 bine yakın tarihi eserin envantere kayıtlı olduğu müzede, Türk ve Balkan ülkelerine ait zengin bir koleksiyon yer alıyor. Müze, geleneksel halk giysileri, halk çalgıları, düğün evi sergilerinin yanı sıra; takı, aksesuar ve silah gibi birçok özgün esere de ev sahipliği yapıyor. Günümüzde yok olmaya yüz tutan geleneksel mesleklere ait el sanatları müzede sergilenirken, sürdürülebilirliklerini sağlamak amacıyla terzilik, ağaç ve bakır işleme, ayakkabı ve çarıkçılık gibi meslekler de canlandırılıyor. Müzede, sesli rehber uygulaması sayesinde eserler hakkında dinleyerek de bilgi alınabiliyor.
“Anadolu ve Balkan kültürünün bir sentezi”
Müzenin tarihi hakkında bilgi veren EÜ Etnografya Müzesi Müdürü Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Dilek Yeliz Maktal Canko, “Müze envanter çalışmaları 2004 yılında Yrd. Doç. Dr. Cengiz Aydın başkanlığında Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuarı Türk Halk Oyunları Bölümü öğretim elemanlarından oluşan 20 kişilik bir uzman kadro ile yürütülen ‘Anadolu ve Balkanlarda Halk Çalgıları, Halk Oyunları, Geleneksel Giyim Kuşam ve Halk Müziği Müze ve Arşiv Oluşturulması’ projesi yoluyla gerçekleştirilen alan araştırmaları ile başlatıldı. Anadolu’da ve Balkanlar’daki etnografik çalışmalar, 201 bilim insanı, 909 kaynak kişiyle görüşmek suretiyle, 14 Balkan ülkesinde 2004-2008 yılları arasında gerçekleştirildi. Proje kapsamında derlenen geleneksel oyun, müzik, giyim kuşam ve yöresel sazların bilgilerini içeren söyleşi ve performanslar, 20 bin 736 kare fotoğraf ve 208 saat video kayıtları halinde dijital metin bilgileri haline dönüştürülerek, büyük bir veri arşivi oluşturuldu. Müzenin kuruluşundan sonra bağış yoluyla koleksiyon çeşitlendirilerek, daha da zenginleştirildi” dedi.
“Müze koleksiyonu, bağışçı eserleri ile büyümeye devam ediyor”
Müzelerin en önemli yönlerinin koleksiyonlarının değeri olduğunu belirten Dr. Öğr. Üye. Maktal Canko, “Ege Üniversitesi Etnografya Müzesinde envanter defterine kayıtlı; 2 bin 100 parça giysi ve giysi parçası, 110 parça halk çalgısı, 262 parça takı ve aksesuar, 24 parça silah, 3 parça sandık olmak üzere 2 bin 499 parça eser bulunuyor. Müzenin ana koleksiyonunu oluşturan bu eserler yanında her geçen yıl müze koleksiyonu, bağışçı eserleri ile büyümeye devam ediyor. Bağış eserler, danışma kurulundan uzman kişiler tarafından değerlendirilip, kabul edilmekte ve envanter defterine kaydedilerek, tescillenmektedir. 2023 yılı içinde de halı-kilim, giysi ve parçası, takı, tabanca, bıçak, çalgı, sandık, bakır obje, ahşap obje olmak üzere 300’e yakın eser envantere kayıtlanarak, etnografik eser olarak tescillenecek” diye konuştu.
“Müze, çocuklara farklı bakış açısı kazandırıyor”
EÜ Etnografya Müzesi ailesi olarak, çocukları çok önemsediklerini vurgulayan Dr. Öğr. Üye. Maktal Canko, “Etnografya Müzesi özellikle son iki yılda kendisine asıl hedef kitlesi olarak çocukları belirledi. Çocuklara sanat tarihini anlatmanın, onlara farklı bakış açıları kazandırarak, ufuklarını açtığına inanıyoruz. Bu nedenle, yaptığımız çoğu proje, etkinlik ve atölye çocuklara yönelik olarak gerçekleşiyor. Çocuklara yönelik etkinlikler yaparak, çocukların derslerde gördüklerini müzede pekiştirip, akıllarında kalıcı olmasını amaçlıyoruz. Düzenlediğimiz etkinlikler, yöresel kültür atölyeleri ve kolaj çalışmalarını kapsıyor. İzmir Agâh Efendi İlkokulu ile birlikte gerçekleştirdiğimiz ‘Yöresel Kültür Atölyeleri Projesi’ ile her hafta 25 kişilik ilkokul 4’üncü sınıf öğrenci grubuna önce müzeyi ayrıntılı tanıttık. Ardından Sanat Tarihi Bölümü öğrencilerimiz, yöresel giysiler hakkında sunumlar gerçekleştirdi. Toplam 200 çocuk ile birlikte çeşitli malzemeler ile kendi yöresel kıyafetlerini tasarlamaları konusunda 8 atölye çalışması gerçekleştirdik” dedi.
Lise ve üniversite öğrencilerine yönelik projeler de yürüttüklerini söyleyen Dr. Öğr. Üye. Maktal Canko, “Yakın zamanda sonlandırdığımız ‘Anadolu ve Balkan Objeleri İllustrasyonu’ projesinde, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Grafik Bölümü öğrencileri, grafik derslerinden birini müzede bir proje yaparak geçirdiler. Bu dersler sonucunda ortaya çıkan illüstrasyon eserler ile geçtiğimiz Ocak ayında bir sergi açtık. Öğrencilerimiz Ocak ayında ayrıca 3 atölye ile Bornova Mesleki ve Teknik Meslek Lisesi Grafik Bölümündeki lise öğrencileri ile buluştu. Öğrencilerimizin birlikte ortaya koydukları bu çalışmalar sergilendi. Bu eserler, ayrıca sergilenmek üzere birkaç yerden daha teklif aldı” diye konuştu.
“Kültür etkinliklerimiz devam edecek”
Dr. Öğr. Üye. Maktal Canko, “Geçtiğimiz Haziran ayında, İzmirli müzisyen Yılmaz Demirtaş ve Edebiyatçı-Yazar Semra Yeşil ile birlikte gerçekleştirdiğimiz, ‘Anadolu Hikâyeleriyle Türküler’ projesi kapsamında düzenlediğimiz dinletiler, ziyaretçilerimizden yoğun ilgi gördü. Etkinliklerde, 4 yörenin türküleri seslendirildi ve türkülerin hikâyeleri dinleyicilere anlatıldı. 3 yörenin dinleti etkinliği ise yakın zamanda gerçekleştirilecek. Önümüzdeki dönemde de, planlanmış olan veya planlanacak birçok proje, etkinlik, atölye ve dinletilerimiz bulunuyor. Düzenleyeceğimiz etkinliklere tüm değerli ziyaretçilerimizi bekliyoruz” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı